Zijn goedgekeurde elektrische installaties en -arbeidsmiddelen veilig?

Elektrische installaties in bouwwerken

Elektrische installaties in bouwwerken moeten volgens het Bouwbesluit een minimaal veiligheidsniveau hebben zoals beschreven in NEN 1010 2015+correcties C1 en C2. NEN 1010 is daarmee een norm om te voldoen aan wettelijke bouwregelgeving.

Elektrische producten

Elektrische producten moeten wettelijk voldoen aan Europese Richtlijnen (Laagspanningsrichtlijn, EMC Richtlijn, machine Richtlijn e.d.). In deze Richtlijnen wordt verwezen naar Europese EN- normen om te zien hoe hieraan praktisch kan worden voldaan. Door een product te laten voldoen aan de essentiële eisen zoals beschreven in de bijlagen van de Richtlijnen, de benodigde documenten en de verklaring van overeenkomst erbij te voegen, en de ce-markering te plaatsen voldoet het elektrisch materieel aan de Europese eisen om het in de handel te mogen brengen.

In de Warenwet en het daaronder liggende Warenwetbesluit staan de Wettelijke eisen aan materieel beschreven: Elektrotechnisch materieel moet zijn voorzien van een gebruikshandleiding, een veiligheidsinstructie in het Nederlands en een verklaring van overeenstemming opgesteld door de fabrikant (of importeur). Op het materieel moet de ce-markering zijn vermeld, dus niet het China export logo!
Opmerking. Hier gaat het dus vaak mis. Vele producten zijn niet voorzien van de wettelijk verplichte documenten en ook kom je regelmatig het China export logo tegen. Ook bij gerenommeerde leveranciers is dit geen uitzondering!

Arbowet en elektrische installaties en -materieel

De Arbowet en het Arbobesluit vereist dat medewerkers veilige elektrische installaties en veilige elektrische arbeidsmiddelen ter beschikking hebben om hun werk uit te voeren. De nieuwe Arbocatalogus (zie www.Arbotechniek) beschrijft het afgesproken veiligheidsniveau in de installatiesector. Inspectie-SZW  heeft de Arbocatalogus getoetst en hanteert dit veiligheidsniveau om erop te toetsen.  NEN 3140 is de norm die in deze Arbocatalogus wordt gehanteerd.

Maar is een arbeidsmiddel dan veilig als er een ce-markering opstaat? Is een installatie die volgens NEN 1010 is gemaakt veilig voor het gebruik?
Deze vraag is zeker niet altijd met ja te beantwoorden! Enkele voorbeelden:

Voorbeeld 1  Verschil in NEN 1010 – NEN 3140
In een installatie die wordt gemaakt volgens NEN 1010 hoeft volgens bepaling 536.1 in een TN-stelsel de nul-geleider niet te worden gescheiden. NEN 3140 vereist echter (bepaling 6.2) dat elke elektrische installatie moet kunnen worden gescheiden van de voeding om er veilig werken aan mogelijk te maken. Opm. De vroegere uitzondering waarbij dat niet hoeft als U _N-PE < 12 V, staat sinds NEN 3140+A2  niet meer in NEN 3140.

Voorbeeld 2 Verschil product eis en NEN 3140

Een werkgever stelt een haspel (230 V) ter beschikking

Alle drie de haspels zijn voorzien van een ce-markering. Maar zijn ze passend en veilig voor het gebruik?  Bij elke product is het wettelijk verplicht om er een gebruikershandleiding en veiligheidsinstructie bij te leveren. Uit deze documenten moet zijn op te maken hoe en in welke omgeving het product kan worden toegepast.

Een huishoudelijk product (A) met een vinylsnoer is bestemd voor huishoudelijk gebruik en niet voor een monteur van een installatiebedrijf. De leiding 3x 0,75mm² heeft uiteraard ook zijn beperkingen; een te hoge stroom zal overbelasting veroorzaken.
Haspel B met een rubbermantelleiding H05RN-F 3x 1,5mm2  is geschikt om toe te passen in uitsluitend een droge omgeving met beperkte mechanische belasting (normaal gebruik).
Haspel C met een rubbermantelleiding H07RN-F 3x 2,5 mm2 is geschikt om toe te passen op bouwlocaties, bouwterreinen e.d. en is voorzien van bescherming tegen vocht IP44.

NEN 3140; de norm om te voldoen aan de Arbowet, vereist dat elektrische installaties en –arbeidsmiddelen veilig zijn volgende de product/bouw-eis en veilig zijn in het gebruik!

Periodieke inspectie

Een periodieke NEN 3140 inspectie op installaties en elektrische arbeidsmiddelen moet hier dus op toetsen en niet slechts of:

• Een laagspannings-installatie voldoet aan het Rechtens verkregen niveau (het niveau van veiligheid beschreven in de NEN 1010 vallend onder het bouwbesluit van toen de installatie is gebouwd;
• Een elektrisch arbeidsmiddel visueel veilig is en de meetresultaten met de PAT-tester gunstig zijn.

Deze sticker heeft geen datum.

Haspel A was geen passend veilig elektrisch arbeidsmiddel voor medewerkers in de werkplaats, en ook na een positieve inspectie voorzien van een sticker wordt het nog geen passend veilig doelmatig elektrisch arbeidsmiddel!